ايوان پاولف، دانشمند بزرگ علم رفتار شناسي كه بيشتر پژوهش هايش براي علم فيزيولوژي بود. پاولف در سن 50 سالگي وارد حوزه يادگيري شد و بنيانگذار شرطي سازي كلاسيك است. اما به تدريج و در سن 80 سالگي در رابطه با بيماري هاي رواني توسط شرطي سازي به مطالعه پرداخت. فيزيولوزيست و پزشك روسي با ابداع شرطي سازي كمك بزرگي به علم روانشناسي و روانپزشكي كرد. در ادامه براي كسب اطلاعات بيشتر در رابطه با شرطي سازي همراه ما باشيد.

منبع: ايوان پاولف | زندگي نامه، تعريف نظريه شرطي سازي كلاسيك پاولف

زندگينامه ايوان پيتروويچ پاولف

ايوان پيتروويچ پاولف، متولد 1849، پزشك، عصب شناس، فيزيولوژيك و روانشناس روس بود. پدر كشيش و فقيري داشت كه بيشتر وقت خود را با مطالعه سپري مي‌كرد. پاولف در 5 سالگي نوشتن را آموخت و در 11 سالگي تحت تاثير پدر خود، وارد مدرسه كليساي ريازان شد. اما كليسا را رها كرد و در دانشگاه سن پترزبورگ رشته علوم طبيعي را آموزش ديد. ايوان پاولف در سال 1875 مدرك ليسانس و در سال 1898 به درجه دكتري رسيد. در سال 1904 براي “تحقيقات در مورد چگونگي دستگاه گوارش انسان” برنده جايزه نوبل پزشكي يا فيزيلوژي شد.

نظريه شرطي سازي را تا قبل از 50 سالگي انجام نداده بود. اما يك رويداد تصادفي باعث شد تا نظريه شرطي سازي را بنا كند. نتيجه تلاش هاي بي وقفه پاولف در زمينه شرطي سازي، انتشار كتاب بازتاب هاي شرطي و روانپزشكي شد. در نهايت پاولف در سال 1936 درگذشت.

نظريه شرطي سازي كلاسيك ايوان پاولف

مشاهدات ابتداعي كه توسط پاولف انجام شد، او را به سمت مفهموم شرطي سازي كلاسيك سوق داد. پاولف در حال مطالعه دستگاه گوارش سگ ها بود كه متوجه شد: سگ ها با مشاهده شخصي كه به آنها غذا مي‌دهد، حتي زماني كه غذا به همراه نداشته باشد، بزاق دهانشان جاري مي‌شود.

پاولف با مطالعه اين رفتار سگ، شرطي سازي كلاسيك را بنا كرد. در آزمايش اصلي پاولف، او به غده بزاق سگ ها (پاسخ طبيعي) مخزني براي اندازه گيري وصل كرد. سپس ظرفي را در روبه روي او قرار داد تا به طور خودكار پودر گوشت (محرك غير شرطي، طبيعي) داخل آن بريزد. پاولف چراغي (محرك بي اثر يا خنثي) را پشت ظرف غذا روشن مي‌كند، داخل ظرف غذا مي‌ريزد و چراغ را خاموش مي‌كند. اين كار بارها تكرار مي‌شود، اول چراغ و بعد غذا. بعد از اينكه پژوهشگر از پيوند غذا و نور توسط سگ اطمينان حاصل مي‌كند. چراغ را روشن مي‌كند اما غذايي داخل ظرف نمي‌ريزد. اما سگ بزاق (پاسخ شرطي شده) دهانش ترشح مي‌شود. به اين رفتار شرطي شدن مغز مي‌گويند.

خاموشي و فراگيري، پاسخ شرطي در نظريه ايوان پاولف

همانطور كه آزمايش پاولف را توضيح داديم، پودر گوشت و نور باعث شرطي شدن سگ شد. هر زمان كه محرك شرطي و غير شرطي با هم ارائه شود، يك كوشش است. در ادامه آزماشي هاي متفاوتي از شرطي شدن را توضيح خواهيم داد.

خاموشي: اگر محرك غير شرطي يا غذا ارائه نشود، پاسخ شرطي يا بزاق به تدريج ضعيف خواهد شد. به اين پديده خاموشي مي‌گويند.

بازگشت خود به خودي: از ظاهر شدن مجدد يك پاسخ يادگيري شده، بعد از خاموشي ظاهري، در بازگشت خود به خودي، جفت سازي محرك شرطي با محرك غير شرطي لازم نيست.

تعميم محرك: تمايل به پاسخ دهي به محرك هايي شبيه به محرك شرطي اما نه دقيقا يكسان را تعميم محرك مي‌گويند.

تميز محرك: توانايي تشخيص تفاوت ها در محرك هاي مختلف، مخصوصا زماني كه بهم ربط دارند. تميز محرك واكنش به تفاوت هاست.

شرطي‌شدن همزمان: ارائه همزمان محرك شرطي و غير شرطي را شرطي شدن همزمان مي‌گويند.

شرطي شدن تاخيري: ارائه محرك شرطي چند ثانيه پيش از محرك غير شرطي، و محرك شرطي تا آغاز پاسخ باقي مي‌ماند.اين فرايند را شرطي شدن تاخيري مي‌گويند.

شرطي شدن ردي: ارائه محرك شرطي، چند ثانيه پيش از محرك غير شرطي. محرك شرطي قبل از ارائه محرك غير شرطي حذف مي‌شود.

در هر دو مسير خاموشي و فراگيري، ابتدا تغييرات با سرعت و به تدريج كاهش مي‌يابد.

در علم روانشناسي براي درمان چه بيماري هايي از روش شرطي سازي استفاده مي‌شود؟

مطالعات، دانش و آزمايشات انجام شده توسط ايوان پاولف، كمك بزرگي به علم روانشناسي كرده است. شرطي سازي نشان مي‌دهد كه بسياري از رفتارهاي بد و اختلالت رواني در جريان شرطي سازي مغز شكل گرفته اند. براي درمان اختلالات زير از شرطي سازي استفاده مي‌شود.

• فوبياها
• ترس از اشياء
• ترس از حيوانات
• ترس از موقعيت ها
• ترس از آمپول

كلام آخر

ايوان پاولف فيزيولوژيست روسي، دانشمند و پژوهشگر بود كه كمك بزرگي به علم روانشناسي و روانپزشكي كرده است. پاولف با مطالعاتي كه بر سيستم گوارش سگ انجام داد شروع به آزمايش شرطي سازي كرد. در اين آزمايش چند محرك وجود دارد كه با جابجايي و دستكاري آنها، شرطي سازي به شكل هاي مختلفي انجام مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه رويكردهاي روانشناسي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

براي عضويت در اينستاگرام (ذهن نو) كليك كنيد

آخرين تحقيقات علمي روانشناسي

ورود به صفحه

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: ايوان پاولف | زندگي نامه، تعريف نظريه شرطي سازي كلاسيك پاولف